‘Kort geding door achterblijvers Vlampijpateliers’
juli 18, 2024
Ineens moesten zo’n 70 kunstenaars van de Vlampijpstraat in Utrecht uit hun ateliers vertrekken. Ondanks beloftes over een nieuwe plek of betaalbare terugkeer, staan de beeldhouwers, schilders en kunstenaars nu met lege handen. Ze voelen zich bedonderd en slepen pandeigenaar Utrecht voor de rechter.
De kleine zittingszaal in de Utrechtse rechtbank stroomt dinsdagochtend vol met kunstenaars. Ze zijn wanhopig en dus hebben ze – zonder advocaat – een kort geding aangespannen tegen de gemeente Utrecht, de eigenaar van het pand waar onder anderen kunstenaar Jeroen Bos al twintig jaar zijn atelier heeft. Eind vorig jaar kreeg hij een brief van verhuurder DePlaatsmaker: hij moet er uit.
,,Ik heb geen andere plek, mijn spullen staan nu op zolder, in de kelder en in mijn woonkamer. Ik ben onder andere beeldhouwer, ik kan nu niet werken en heb geen inkomen. En dat terwijl ik hier 20 jaar heb gezeten, netjes mijn huur heb betaald en mij altijd is beloofd dat ik na de renovatie terug mag komen.”
Dak vervangen
Dat steekt hem en de andere kunstenaars nog het meest: alle loze beloftes die zij de afgelopen jaren kregen. In 2006 verhuurde de gemeente het pand aan de Vlampijpstraat tijdelijk onder. Het gebouw zou worden gesloopt vanwege een nieuwe weg. Maar er ging een streep door de weg en dus ook door de sloop. De gemeente wil het pand renoveren en er een culturele broedplaats van maken. Maar de renovatie wordt steeds uitgesteld en ondertussen raakt het pand vanwege gebrek aan onderhoud in verval.
Ik ben onder andere beeldhouwer, ik kan nu niet werken en heb geen inkomen –
Jeroen Bos, Kunstenaar
De elektra werkt niet meer, de verwarming is op, het dak moet vervangen worden en het pand is volgens de verzekeraar ‘onverzekerbaar’. En dus ziet DePlaatsmaker zich naar eigen zeggen genoodzaakt de huur vervroegd op te zeggen. Dat krijgen de huurders eind vorig jaar te horen en in maart dit jaar moesten ze weg zijn.
Geknipt en geplakt
,,Maar hoe heeft het pand zo in verval kunnen raken?” wil de rechter van de gemeente weten. In het huurcontract staat dat De Plaatsmaker verantwoordelijk is voor ál het onderhoud. ,,Wat er precies aan onderhoud is gedaan, weten we niet. Er is geknipt en geplakt, totdat het pand dusdanig op was dat grote werkzaamheden nodig zijn en dat is zonde, gelet op de renovatie”, aldus de advocaat van de gemeente.
De rechter laat het er niet bij zitten. ,,Maar waar is al het geld gebleven? Huurders hebben recht op een fatsoenlijk gebouw. DePlaatsmaker huurde het pand voor 9500 euro per jaar en kreeg ongeveer 240.000 euro aan huur. Als de gemeente wil renoveren én er een culturele broedplaats van wil maken, lijkt het me belangrijk te weten hoe er voor je pand wordt gezorgd.”
Die wens is de afgelopen jaren ook door het college en raadsleden geuit. ,,Daarom voelen wij ons ook zo in de steek gelaten”, aldus schilder Sophia Anastasia. ,,Wethouders en raadsleden hebben bij ons in het atelier gestaan en zeiden dat ze voor ons gingen vechten. Nu we op straat staan, horen we niets meer. Ze willen een culturele broedplaats, maar dan moeten er wel kunstenaars zijn om het mee te vullen én die het kunnen betalen.”
Want dat laatste is ook niet zo, stellen ze. ,,Ze boden ons plekken aan die drie keer zo duur waren. Dat kunnen wij niet betalen!” aldus Anastasia. ,,We zijn een verdienmodel. Het doet er niet om hoe het met de kunstenaars gaat”, aldus Bart Rijs.
Boeman
De gemeente baalt van ‘de boeman’ rol. ,,Wij snappen de teleurstelling enorm. Maar wij hebben begrepen dat er alternatieve plekken zijn aangeboden en dat veel kunstenaars een nieuwe plek hebben.” Volgens de ‘Vlampijpers’ is dat laatste onjuist. ,,Slechts 33 van ons hebben een nieuwe plek.”
De gemeente wil – zonder beloftes – met de kunstenaars in gesprek over de mogelijkheden. Op 25 september komen de partijen bij de rechter weer samen.
De drie achterblijvende kunstenaars hebben een kort geding aangespannen. De rechter nam ruim de tijd om zowel gemeente als de drie kunstenaars te horen.
